به نقل از «جماران»

آیا جنگ در غزه، ایران و عربستان سعودی را به هم نزدیک می کند؟

تاریخ انتشار: ۷ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۹۵۴۲۰

به گزارش جماران، ریسپانسیبل استیت کرافت در گزارشی درباره تاثیر جنگ غزه بر رابطه ایران و عربستان سعودی نوشت: تاثیر درازمدت جنگ غزه  بر نظم ژئوپلیتیکی و معماری امنیتی خاورمیانه نیازمند زمان بسیار بیشتری برای درک کامل است. اما یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که مطرح می‌کند این است که در صورت وجود، چه تاثیری بر تنش‌زدایی هنوز نوپای ایرانی و عربستانی خواهد داشت؟

دو روایت عمده درباره تأثیرات لشکرکشی اسرائیل بر روابط تهران-ریاض وجود دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یکی این که عملیات طوفان الاقصی و رفتار سایر بازیگران تحت حمایت ایران در منطقه، مانند حزب الله لبنان و شبه نظامیان شیعه عراق، نگرانی عربستان سعودی را در مورد رفتار تهران در خاورمیانه افزایش داده است.

مورد دیگر این است که همبستگی اسلامی به وجود آمده، ایران و عربستان را به هم نزدیکتر می کند، زیرا هر دو دولت خواستار آتش بس فوری هستند، تخریب بی سابقه ای را که لشکرکشی اسرائیل به مردم و زیرساخت های غزه تحمیل کرده محکوم می کنند و عزم خود را برای حفظ صلح و ثبات در خلیج فارس اعلام کرده اند.

در نهایت، حقیقتی در هر دو روایت وجود دارد که الزاما در تضاد با یکدیگر نیست.  اگرچه ایران و عربستان سعودی در مورد بحران غزه نگرانی‌های مشترکی دارند، اما ریاض همچنین نگران توانایی تهران برای بهره‌برداری از این درگیری به شیوه‌هایی است که می‌تواند به طور بالقوه به پادشاهی سعودی و همسایگان عرب آن آسیب برساند.

عزیز القاشیان، یکی از همکاران پروژه فرقه گرایی، نیابت ها و فرقه زدایی در دانشگاه لنکستر، معتقد است که جنگ اسرائیل علیه غزه لزوماً تاثیر زیادی بر روابط ایران و عربستان نخواهد داشت. اما او فکر می‌کند که این جنگ،  عربستان را در برابر (به ادعای او) «فرصت‌طلبی» ایران در منطقه در موقعیت پایین تری قرار می دهد. به گفته این کارشناس، در حالی که رهبری عربستان سعودی هم ایران و هم اسرائیل را در آشفتگی منطقه سهیم می‌دانند،  ریاض کاملاً درک می‌کند که تهران تا چه اندازه تلاش خواهد کرد تا از پاسخ ویرانگر اسرائیل به 7 اکتبر سرمایه‌گذاری کند. عربستان سعودی نگران فرصت طلبی ایران است و معتقد است که ایران به ثبات در منطقه کمک نمی کند و این بزرگترین نگرانی امنیتی سعودی هاست.  در عین حال، عربستان می‌داند که اشغالگری اسرائیل و بمباران بی‌رویه آن در غزه بخشی از این بی‌ثباتی منطقه‌ای است. در حالی که ممکن است عربستان نگرانی‌ها و حتی نارضایتی‌هایی از فرصت‌طلبی ایران داشته باشد، اما من نمی‌بینم که تنش بین ایران و عربستان به خارج از چارچوب دیپلماسی و مذاکرات سرازیر شود.

مهم است که بدانیم، اگرچه ایران و عربستان سعودی هر دو خواهان اجرای آتش‌بس در غزه هستند، اما اهدافی را برای دوره پسا جنگ در غزه  دنبال می‌کنند که متفاوت است. به‌ویژه در مورد حکومت پس از جنگ در این منطقه که سالها در محاصره بوده است.  یکی از مهمترین دلایلی که هر دو کشور به آتش بس می پردازند، به وضعیت اقتصادی ایران و عربستان سعودی مربوط می شود. در حالی که ایران تحت تحریم است،  مقامات تهران نگران این هستند که چگونه سرریز احتمالی جنگ غزه به بخش‌های بیشتری از خاورمیانه می‌تواند به اقتصاد ایران آسیب برساند.

عربستان سعودی نگرانی های خاص خود را در مورد اینکه بحران در فلسطین می تواند برای چشم انداز 2030 ولیعهد محمد بن سلمان خطراتی داشته باشد، دارد.  این نگرانی با توجه به گسترده ای که درگیری ها در دریای سرخ پیدا کرده پررنگ تر هم شده است.

ایران و عربستان سعودی به عنوان دو کشور اصلی با اکثریت مسلمان که به دنبال ایفای نقش‌های پیشرو در جهان اسلام هستند، از ویرانی و مرگ ناشی از بمباران و عملیات زمینی اسرائیل اعلام انزجار کرده اند.

در 11 اکتبر، ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران و محمد بن سلمان اولین گفتگوی تلفنی خود از زمان امضای توافقنامه عادی‌سازی رابطه که در بهار 1402 در چین به امضا رسید، برقرار کردند.  علاوه بر این، حضور رئیسی در اجلاس اضطراری مشترک اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی (OIC) درباره غزه که در 11 نوامبر در ریاض برگزار شد، اولین سفر یک رئیس جمهور ایران به پادشاهی سعودی بعد از حضور محمود احمدی نژاد در نشست سازمان همکاری اسلامی در آگوست 2012 بود.

طلال محمد که در دانشگاه آکسفورد تدریس می کند و نویسنده کتاب «رقابت ایران و عربستان» است، در این باره می گوید: «سفر رئیسی به  عربستان سعودی برای ایران بسیار مهم بود و با تمرکز استراتژیک آن بر فلسطین و پیگیری رهبری منطقه ای و اسلامی همسو بود. مناقشه غزه فرصتی را برای ایران فراهم کرد تا اولین اقدام را به صورت دیپلماتیک بردارد و درگیر این معضل باقی نماند که آیا ابتدا محمد بن سلمان باید به ایران برود یا ابراهیم رئیسی به عربستان سفر کند. این دیدار به عنوان تلاشی برای وحدت اسلامی و همبستگی با آرمان فلسطین انجام شد. همچنین به ایران این امکان را داد که با پیشنهاد یک طرح ده ماده ای در میان جمع کشورهای اسلامی مطرح شود، اگرچه پیشنهادات آن در بیانیه نهایی اجلاس گنجانده نشد. ایران از این پلتفرم برای حمایت از تسلیح فلسطینیان علیه اسرائیل استفاده کرد و ارتش اسرائیل را "سازمان تروریستی" نامید. در شرایط متشنج کنونی، ایران تلاش می کند عربستان را ناراحت نکند و برهمین اساس  با تعدیل گفتمان و ژست‌های خود در قبال عربستان، فضای تنش‌زدایی رابطه با  ریاض را با میانجیگری چین حفظ می‌کند.»

به گفته حمیدرضا عزیزی، عضو مدعو در موسسه آلمانی امور بین الملل و امنیت در برلین، از 7 اکتبر، عربستان سعودی در دستور کار دیپلماتیک جمهوری اسلامی قرار داشته است:  «در این دوره، وزیر امور خارجه ایران به طور مداوم با همتایان عرب خود از جمله وزیر خارجه عربستان سعودی تعامل داشت و دو هدف اصلی را دنبال کرد.نخست تحکیم تنش زدایی ایران و عربستان و دوم متقاعد کردن ریاض برای کنار گذاشتن هرگونه فکری برای عادی سازی رابطه با اسرائیل.  تهران همچنین به دنبال استفاده از این فرصت بوده است تا خود را به عنوان یک بازیگر مهم و فعال منطقه ای که قادر به تأثیرگذاری بر تحولات منطقه ای است، نشان دهد.

با این حال، در واقعیت، محدودیت‌هایی برای موفقیت ایران در این جبهه وجود دارد.  برخی گزارش‌ها، در صورت صحت، نشان می‌دهند که عربستان سعودی صرفاً برنامه‌های عادی‌سازی روابط دیپلماتیک با تل‌آویو را در حالی که جنگ اسرائیل علیه غزه ادامه دارد، به تعویق می‌اندازد، اما آن را کنار نمی‌گذارد.

به گفته حمیدرضا عزیزی، تلاش های ایران برای ایجاد یک نظم منطقه ای پان اسلامی مبتنی بر همبستگی ایرانی-عربی که اسرائیل را منزوی می کند، نتایج مورد نظر تهران را به همراه نداشته است. با این وجود، نمی توان انکار کرد که کشتار غزه به افزایش تعامل بین دیپلمات های ایرانی و سعودی و همچنین دیدارهای سطح بالا منجر شده است که مقامات ارشد هر دو کشور را گرد هم آورده است.

با گذشت زمان، این سطح بالاتر دیپلماسی بین تهران و ریاض می تواند به سوق دادن دو کشور به سمت رسیدن به درک بهتر از دیگری کمک کند.

منبع: جماران

کلیدواژه: انتخابات مجلس لیگ برتر طوفان الاقصی ایران و اسرائیل جنگ غزه 2023 انتخابات مجلس لیگ برتر طوفان الاقصی ایران و عربستان سعودی منطقه ای دو کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۹۵۴۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رسانه عبری از پیشرفت ملموس در سازش ریاض-تل‌آویو خبر داد

یک رسانه عبری زبان ادعا کرد، پیشرفت ملموسی در روند سازش بین ریاض و تل‌آویو به ثبت رسیده، این در حالی است که یک رسانه دیگر تاکید کرد، اکنون توپ در زمین عربستان است. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه عبری خبرگزاری تسنیم، شبکه 12 در گزارشی اعلام کرد، همه نگاه‌ها متوجه ریاض است و امیدواری محتاطانه‌ای را در مورد شکل گیری پیشرفت جدیدی در این روند می‌توان ملاحظه کرد.

سابیر لیبکین نویسنده این گزارش در مقدمه آن آورده است: آیا سازشی در پیش است؟ محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به شکل جداگانه‌ای با بلینکن و ابو مازن به گفتگو پرداخته است، در سایه مذاکرات انجام گرفته در رابطه با توافق مبادله اسرا، دولت بایدن فشارهایی را برای برقراری روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی وارد می‌کند، یک منبع نزدیک به دربار عربستان در گفتگویی با شبکه 12 اعلام کرد نیازمند تضمین‌‌هایی برای فراهم شدن زمینه تشکیل دولت فلسطینی هستیم.

شبکه 12 تلویزیون رژیم صهیونیستی به نقل از منبع آگاه در دربار عربستان که در گفتگویی اختصاصی با این شبکه تلویزیونی شرکت کرده افزود:

امیدواری محتاطانه‌ای در رابطه با پیشرفت مذاکرات سازش وجود دارد، در این رابطه شاهد پیشرفت جدیدی هستیم.امروز ما نیازمند تضمین‌‌هایی از اسرائیل هستیم که راه برای شکل گیری دولت فلسطینی فراهم شود، این دولت باید در مرزهای 1967 تشکیل و شهرک‌های این منطقه تخلیه گردند، این یک پیش شرط ضروری است.ما در حال حاضر برای امضای توافقنامه پیمان دفاعی مشترک بین واشنگتن و ریاض تلاش می‌کنیم.ما تمام تلاش خود را به کار بستیم، همان طور که خوبی یهودیان را می‌خواهیم برای فلسطینیان هم خوبی می‌خواهیم، عدالت پایه و اساس حل منازعات بین همسایگان نزدیک است.

در بخش دیگری از این گزارش خبرنگار شبکه 12 تاکید کرد: در سایه جنگ دایر در غزه و مذاکرات مربوط به آزادی اسرا، طرف‌های مختلف تلاش می‌کنند تا از فرصت به دست آمده استفاده کرده و زمینه دستیابی به توافق فراگیری را فراهم کنند، توافقی که می‌تواند منجر به آتش بس در غزه شده اما در عین حال در برگیرنده توافقی برای تحقق صلح باشد که نه تنها پیشرفتی در مسئله فلسطینی به وجود آورد بلکه زمینه افزایش نفوذ عربستان را در روز بعد از پایان جنگ در این منطقه فراهم سازد.

با این حال سمدار بری خبرنگار و تحلیل‌گر روزنامه یدیعوت آحرانوت معتقد است که در حال حاضر توپ در زمین عربستان است.

او در گزارش خود در این رسانه عبری زبان نوشت: تماس‌های مربوط به سازش بین اسرائیل و عربستان که بعد از 7 اکتبر متوقف شد، با کمک و تلاش وزیر خارجه آمریکا که دیروز به ریاض سفر کرده بود، از سر گرفته شده است، این بار توافق دایره‌ای شکل است، واشنگتن چتر امنیتی برای ریاض فراهم می‌کند، در مقابل عربستان سعودی روند سازش را از سر می‌گیرد، و در همین حال فشار بلینکن بر حماس برای پذیرش توافق پیشنهاد مصر برای مبادله اسرا نیز افزایش پیدا می‌کند.

به اعتراف این رسانه عبری زبان، عملیات 7 اکتبر حماس، باعث شد تا تمامی تلاش‌های صورت گرفته برای سازش بین عربستان سعودی و اسرائیل متوقف شود.

به زعم خبرنگار این رسانه،  عربستان سعودی هم همانند اسرائیل، مصر و اردن از حماس و گروه اخوان المسلمین متنفر است.

او همچنین فاش کرد، طی هفت ماه گذشته از جنگ، ارتباط بین ریاض و تل‌آویو به شکل به شدت محدودی حفظ شد، این کار از طریق نمایندگان عربستان در ایالات متحده و اروپا انجام گرفته است و در عین حال ریاض به دقت و وسواس شانس بنیامین نتانیاهو برای بقا در قدرت را سبک و سنگین می‌کند، تا اینکه در هفته گذشته بود که سخنگویان سعودی اعلام کردند که حتی با وجود نتانیاهو هم روند برقراری روابط را به پیش خواهند برد.

گفت‌وگوهای پنهانی عربستان با اسرائیل در جریان جنگ غزهمخالفت ولیعهد عربستان با کوچ اجباری فلسطینیاندیدار و گفت‌وگوی وزرای خارجه آمریکا و عربستان درباره غزهجزئیات توافق آمریکا و عربستان برای سازش میان ریاض و تل‌آویو

یدیعوت آحارانوت از پشت پرده نشست بلینکن با ولیعهد عربستان خبر داد: این بار توافق به شکل دایره وار خواهد بود، واشنگتن چتر امنیتی برای ریاض فراهم خواهد کرد و تسلیحات مورد نیاز این کشور را تامین می‌کند، همچنین توافقنامه همکاری اطلاعاتی علیه ایران نیز بین دو کشور به امضا خواهد رسید و در مقابل نیز عربستان سعودی برنامه سازش با اسرائیل را که در حال حاضر متوقف شده است را از سر خواهد گرفت.

انتهای پیام/